De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) roept bij veel mensen sterke reacties op. De ene groep is enthousiast en ziet kansen. De andere groep vindt het eng, zet de hakken in het zand en maakt het belachelijk. In deze blog wil ik stilstaan hoe we AI op een manier kunnen omarmen die bijdraagt aan persoonlijke groei en organisatieontwikkeling? Want ontkomen doen we er niet aan. Zoveel is wel duidelijk.

Waarom reageren mensen zo verschillend op AI?

Als mens zijn we gewend aan patronen en voorspelbaarheid. AI brengt verandering, en verandering roept emoties op. Maar AI betekent meer dan een verandering; het staat voor een totale transformatie van de arbeidsmaatschappij. Mensen en organisaties zoeken van nature naar stabiliteit, maar deze revolutie is onvermijdelijk en zal de manier waarop we werken en leven volledig herdefiniëren. We hebben nog geen duidelijk beeld van hoe die toekomst eruit zal zien, en dat maakt het extra beangstigend.

• Weerstand en angst: Mensen die AI als een bedreiging zien, ervaren vaak onzekerheid over hun toekomst. Ze vrezen baanverlies, verlies van controle of simpelweg het onbekende. Deze angst is begrijpelijk, want AI verandert fundamenteel de manier waarop we werken en leven.
• Enthousiasme en kansen: De andere groep ziet juist mogelijkheden. Ze denken in termen van innovatie, gemak en groei. Zij begrijpen dat AI repetitieve taken kan overnemen, waardoor er meer ruimte komt voor creativiteit en menselijke interactie.

Geen van beide reacties is per definitie goed of fout. Het gaat erom hoe je ermee omgaat. De vraag is: kies je voor weerstand of voor leiderschap over je eigen toekomst? Het is dus ‘slechts’ een keuze die je te maken hebt.

Wat komt er op je af?

AI is er al en zal alleen maar sneller ontwikkelen. Denk aan ChatGPT, geavanceerde data-analyse en automatisering binnen organisaties. Dit raakt iedereen: van medewerkers tot leidinggevenden. Een paar belangrijke ontwikkelingen:

• AI verandert werkprocessen: Repetitieve taken verdwijnen, en de vraag naar analytisch en creatief denkvermogen groeit.
• Leiderschap verandert: Managers en directies moeten AI integreren. Dat betekent veel verandermanagement en organisatiecoaching. Niet door controle te behouden, maar door visie te tonen.
• Persoonlijke groei wordt cruciaal: Wie zichzelf blijft ontwikkelen als mens, blijft relevant. Dit vraagt om een mindset die verandering niet als bedreiging ziet, maar als kans.

Hoe kun je deze verandering omarmen?

1. Erken je eerste reactie
   Je hoeft AI niet meteen te omarmen. Sta stil bij je gevoelens. Wat roept AI bij je op? Angst? Nieuwsgierigheid? Door hier bewust naar te kijken, krijg je grip op je reactie.
2. Zoek naar kennis en begrip
   Angst verdwijnt als je begrijpt wat AI echt is en wat het voor jou betekent. Volg een training, lees over AI-toepassingen en onderzoek hoe jouw werkveld verandert.
3. Denk in mogelijkheden, niet in beperkingen
   • Wat kan AI voor jouw werk betekenen?
   • Welke taken kun je automatiseren om meer tijd te krijgen voor strategische of creatieve taken
   • Hoe kun je AI gebruiken om je klanten beter te helpen?
4. Ontwikkel je leiderschap en verandermanagement-skills
   Als organisatiecoach zie ik dat organisaties succesvoller zijn als ze proactief omgaan met AI. Leiderschapsontwikkeling is hierin essentieel. Hoe zorg je ervoor dat jouw team niet blokkeert, maar AI slim inzet?

Drie praktijkvoorbeelden

Case 1: De angst voor AI overwinnen

Peter werkt als administratief medewerker bij een groot bedrijf. Hij hoorde dat AI-tools veel van zijn taken kunnen overnemen en raakte in paniek. Zijn eerste reactie was weerstand: “Dit gaat mijn baan kosten!”

Na een organisatiecoachingssessie ging Peter anders kijken. Hij ontdekte dat hij met AI juist slimmer kon werken. Door repetitieve taken aan AI over te laten, kon hij zich richten op klantcontact en advies, iets wat hij eigenlijk veel leuker vond.

Case 2: AI als kans voor een manager

Sophie is manager in een consultancybedrijf. Ze zag AI als een bedreiging, totdat ze besefte dat het haar juist kon helpen bij verandermanagement. Ze ging experimenteren met AI-tools voor data-analyse en procesoptimalisatie. Hierdoor bespaarde haar team tijd en kon ze zich richten op strategie en teamcoaching.

Case 3: Twijfel over de waarde van kennis

Marianne, een hoogopgeleide jurist, heeft jarenlang gestudeerd en hard gewerkt om expertise op te bouwen. Wanneer ze ziet hoe Gen Z met een paar prompts in ChatGPT snel juridische concepten kan opzoeken, raakt ze gefrustreerd. “Ze weten niets meer, ze kopiëren alleen!”, klaagt ze.

Dieper van binnen voelt Marianne onzekerheid: Wat als haar jarenlange studie geen echte toegevoegde waarde meer heeft? Ze verwerpt AI als ‘nep’ en weigert ermee te werken.

Tijdens een coachingstraject besprak ze haar gevoelens en inzichten. Ze ontdekte dat haar kracht niet alleen in kennis zit, maar in ervaring, ethisch inzicht en strategisch denken—kwaliteiten die AI niet zomaar vervangt. Door AI te gebruiken als ondersteunend middel, kon ze haar expertise beter inzetten en zich focussen op complexe juridische vraagstukken waarin menselijke interpretatie cruciaal is.

Conclusie: Neem leiderschap over jouw toekomst

AI is niet iets dat je kunt negeren. Het is een verandering die komt, of je het nu leuk vindt of niet. De keuze die je hebt, is hoe je ermee omgaat. Weerstand en angst houden je tegen, terwijl nieuwsgierigheid en groei je verder helpen.

Wil je persoonlijk sparren over hoe jij of je organisatie AI kan omarmen? Plan een gratis kennismakingsgesprek:

• Voor individuen: Boek hier je intake
• Voor directies en management: Plan hier een belafspraak

De toekomst wacht niet. Ben jij klaar om de stap te zetten?

Benno Rijpkema – facilitator van transformatie